Bệnh Gout là một trong những bệnh bệnh rối loạn chuyển hóa thường gặp. Nguyên nhân là do tăng nồng độ acid uric trong máu dẫn đến làm tổn thương đến các cơ quan khác nhau của cơ thể, và hay gặp nhất là ở khớp. Bệnh gout hiện đang có xu hướng ngày càng gia tăng. Bệnh thường sẽ gây nhiều tác động xấu đến cuộc sống của người bệnh. Gút (gout) là một dạng viêm khớp mãn tính thường gặp chủ yếu ở nam giới. So với những dạng viêm khớp khác, bệnh gút được đánh giá là bệnh lý phức tạp, tiến triển âm thầm và có phạm vi ảnh hưởng rộng.
Bệnh bắt đầu với các triệu chứng sưng đỏ và đau nhức ở khớp ngón chân cái. Sau đó tình trạng này có thể xảy ra ở các khớp ngón chân và ngón tay khác. Hiện tại, chưa có phương pháp điều trị dứt điểm bệnh này. Tuy nhiên nếu chủ động trong việc phòng bệnh và xây dựng lối sống lành mạnh, bạn có thể ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh.
Tại sao gút thường xảy ra ở người cao tuổi?
Bệnh gút thường xảy ra ở những người ở độ tuổi trung niên và cao tuổi. Có nhiều lý do giải thích điều này. Đầu tiên là ở độ tuổi này, các rối loạn chuyển hóa, vốn thường kín đáo ở tuổi trẻ, bắt đầu trở nên rõ ràng, thường xuyên hơn. Bệnh nhân gút có thể chỉ bị rối loạn đạm với biểu hiện là mắc bệnh gút cũng như có thể kết hợp với nhiều dạng rối loạn chuyển hóa khác như đái tháo đường, tăng mỡ máu, béo phì, gan nhiễm mỡ, xơ vữa động mạch. Chính các rối loạn chuyển hóa này khi phối hợp với nhau càng làm cho bệnh tiến triển nhanh và nặng hơn.
Chế độ thuốc thang cũng có thể là nguyên nhân làm tăng acid uric máu. Người cao tuổi hay bị nhiều bệnh và phải dùng nhiều loại thuốc khác nhau. Một số thuốc điều trị có thể hạn chế sự bài tiết acid uric ra khỏi cơ thể như các thuốc lợi tiểu, hạ huyết áp, thuốc corticoid (prednisolon, dexamethason). Nhiều bệnh nhân bị mắc bệnh gút cũng thường chủ quan, thấy đỡ đau khớp là ngừng thuốc nên bệnh vẫn tiếp tục tái phát.
Những cách phòng bệnh gout
Đối với các bệnh nhân chưa mắc bệnh gout cần tìm hiểu cách phòng tránh bệnh gout. Dựa vào nguyên nhân bệnh sinh, các yếu tố nguy cơ của gout mà có các cách phòng bệnh gout như sau:
Chế độ ăn hợp lí
- Hạn chế thức ăn có chứa nhiều purin
Purin vào cơ thể sẽ được chuyển hóa thành acid uric. Không ăn thức ăn có chứa nhiều purin. Điều này giúp giảm lượng acid uric tích lũy thành tinh thể urat ở khớp và các cơ quan khác. Các thực phẩm cần hạn chế là phủ tạng động vật. Có thể kể đến như gan, lòng, cật, tim, tiết. Thịt đỏ, thịt muối, phô mai, tôm, cua cũng là những nguồn thực phẩm giàu purin. Ngoài ra cần tránh nấm và một số thực vật có hàm lượng purin tương đối cao như đậu hạt các loại.
- Hạn chế rượu bia, chất kích thích
Hạn chế sử dụng rượu, bia, đồ uống có cồn, thuốc lá và chất kích thích. Vì chúng có thể làm suy giảm chức năng gan thận, dẫn tới mất cân bằng trong chuyển hóa acid uric của cơ thể.
- Bổ sung nhiều nước
Nên uống tối thiểu 2 lít nước mỗi ngày để tăng cường hoạt động của hệ bài tiết, thải độc tố ra ngoài cơ thể.
- Không được nhịn đói
Nhịn đói, nhất là nhịn đói lâu ngày có thể làm nồng độ acid urid trong máu tăng cao. Do vậy nên ăn đủ bữa trong ngày theo đúng giờ giấc nhất định, tránh bỏ bữa.
- Bổ sung rau xanh và hoa quả
Để bổ sung nguồn chất xơ, vitamin và khoáng chất cần thiết. Vừa giúp tăng cường miễn dịch và phòng ngừa nguy cơ bệnh gout.
Duy trì cân nặng
Bởi vì béo phì là một yếu tố nguy cơ đối với bệnh gout cũng như nhiều vấn đề sức khỏe khác. Do vậy duy trì cân nặng hợp lý, giảm cân nếu thừa cân để giảm lượng acid urid trong máu và giảm sức nặng chịu đựng của các khớp. Các nghiên cứu đã chỉ ra có sự liên quan mật thiết giữa lượng acid uric tỉ lệ thuận với mức độ béo và chỉ số cân nặng. Khi người thừa cân béo phì giảm được trọng lượng cơ thể thì lượng acid uric trong máu cũng giảm, Do đó nguy cơ mắc bệnh gout cũng ít đi.
Giảm cân đối với những người thừa cân béo phì là một mục tiêu quan trọng cần đặt ra để phòng tránh bệnh gout. Tuy nhiên không nên ăn kiêng khem quá nghiêm ngặt lại gây ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe.
Thường xuyên vận động thể dục
Thường xuyên vận động thể dục thể thao hợp lý để tăng độ dẻo dai của xương khớp và cải thiện sức khỏe. Lưu ý không tập luyện quá sức có thể gây chấn thương cơ xương khớp, làm tăng lượng acid uric giải phóng ra. Nên vận động thường xuyên, vừa sức với tình hình sức khỏe và bệnh lý đang mắc.
Quản lí các bệnh lí có liên quan khác
Bởi vì bệnh gout có liên quan mật thiết với một số bệnh khác như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh thận hoặc bệnh rối loạn chuyển hóa khác. Nếu quản lý tốt các bệnh lý này có thể giảm thiểu nguy cơ xuất hiện bệnh gout cho người bệnh. Khi cần dùng các thuốc như thuốc lợi tiểu thiazid, furosemid, thuốc aspirin… cần tuân theo chỉ dẫn liều lượng của bác sĩ. Vì các thuốc này có thể khởi phát một cơn gout.
Có chế độ nghỉ ngơi hợp lí
Nên có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đủ 8 tiếng mỗi ngày. Tránh các yếu tố tâm lý như căng thẳng, lo âu, buồn phiền, suy nghĩ nhiều… có thể gây rối loạn chuyển hóa trong cơ thể, ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe.
Phòng cơn gout cấp bằng colchicin khi có nguy cơ
Khi một người gặp các tình trạng như chấn thương, phẫu thuật, nhiễm khuẩn, stress… có thể là yếu tố nguy cơ khởi phát một cơn gout cấp xuất hiện. Trong các trường hợp này colchicin có thể được dùng để dự phòng diễn biến xấu xảy ra.
Tránh chuyển sang giai đoạn mạn tính
- Bệnh nhân cần trang bị cho mình những kiến thức cơ bản về bệnh gout. Như các yếu tố nguy cơ khởi phát bệnh, cách phòng ngừa biến chứng… Như vậy mới chủ động được trong việc phòng ngừa bệnh.
- Tuân thủ điều trị của bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp. Tái khám và theo dõi định kỳ, phát hiện sớm biến chứng và tiến triển xấu của bệnh.
- Uống thuốc hạ uric máu theo chỉ định của bác sĩ.
- Thực hiện chế độ ăn giảm đạm, đặc biệt giảm thức ăn chứa purin. Tăng lượng chất xơ, vitamin và khoáng chất. Có thể ăn hoa quả tươi. Tránh chất béo no từ mỡ động vật.
- Uống nhiều nước, đảm bảo đủ 2 lít nước mỗi ngày.
- Kiềm hóa nước tiểu bằng các loại nước khoáng kiềm.
- Điều chỉnh cân nặng ở mức hợp lý, giảm cân nếu thừa cân.
- Tránh hoạt động thể dục thể thao, hoạt động thể lực quá mức. Bệnh nhân có thể chơi một số môn thể thao như cầu lông, bơi lội, chạy bộ. Tuy nhiên bài tập cần nhẹ nhàng vừa sức để tránh khởi phát cơn gout cấp.
- Tránh làm việc nặng, quá sức, luôn giữ ấm cơ thể, tránh để lạnh.
- Giữ cho tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng stress. Nên tham gia các hoạt động thiền, yoga… để cân bằng sức khỏe tinh thần.
- Đối với bệnh nhân gout mạn tính, có thể uống colchicin 0,5-1 mg/ngày, uống trước khi đi ngủ để phòng ngừa các cơn gout cấp tái phát.
Như vậy, với việc trang bị các kiến thức về bệnh cùng với một lối sống khỏe mạnh bạn có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh gout và bảo vệ sức khỏe cho chính mình.