Tăng huyết áp là một bệnh lý thường gặp ở những người lớn tuổi và đang có dấu hiệu ngày càng xuất hiện phổ biến ở người trẻ. Tăng huyết áp còn dễ nguy hiểm bởi chúng thường diễn biến vô cùng âm thầm và không có triệu chứng báo trước nào. Trên thực tế có nhiều bệnh nhân bị tăng huyết áp trong nhiều năm liền mà không hề hay biết.
Tăng huyết áp được gọi như là “kẻ giết người thầm lặng” bởi chúng có khả năng để lại những biến chứng vô cùng nguy hiểm cho người bệnh. Cùng chúng tôi tìm hiểu về căn bệnh này và cách phòng tránh bệnh lý này nhé.
Tăng huyết áp là gì?
Tăng huyết áp (THA) là bệnh khá phổ biến ở người cao tuổi. Do sự lão hóa, động mạch trở nên cứng và ít mềm dẻo. Tình trạng này dẫn đến huyết áp tâm thu cao, tạo ra sự chênh lệch lớn giữa huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương ở người cao tuổi.
THA là một bệnh mạn tính, biểu hiện chính là tăng áp lực động mạch. Gây ra các biến chứng ở nhiều cơ quan như não, thận, mắt, tim mạch. Có hai loại THA, bao gồm nguyên phát và thứ phát. Loại nguyên phát chiếm khoảng 90%, gặp hầu hết ở lứa tuổi trung niên và tuổi già do những thay đổi cơ chế gây co hoặc giãn mạch. Tăng huyết áp thứ phát thường gặp ở người trẻ và trẻ em do các bệnh ở thận, nội tiết… Ở người cao tuổi, hẹp tắc động mạch thận là nguyên nhân chủ yếu gây tăng huyết áp thứ phát.
Tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ chủ yếu của bệnh mạch vành và tai biến mạch máu não. Đây là các biến chứng hay gặp và có tỷ lệ tử vong cao hoặc để lại di chứng nặng nề như mất ý thức, liệt nửa người,… làm mất khả năng lao động, thậm chí cần được chăm sóc và phục vụ lâu dài. THA còn gây các biến chứng như suy tim, bệnh mạch máu ngoại vi, suy thận, xuất huyết võng mạc và tổn thương thị giác,…
Cách phòng bệnh tăng huyết áp
Người cao tuổi có thể cải thiện chất lượng cuộc sống của họ bằng cách giảm nguy cơ đột quỵ; cơn đau tim, suy tim và tử vong thông qua việc kiểm soát tốt huyết áp. Điều trị tăng huyết áp có thể kéo dài tuổi thọ và giảm nguy cơ các biến cố nghiêm trọng như đột quỵ hoặc cơn đau tim. Người cao tuổi bị THA nên khám và xin tư vấn của bác sĩ tim mạch về việc thay đổi lối sống và điều trị bằng thuốc hạ huyết áp. Bắt đầu can thiệp điều trị càng sớm, chất lượng cuộc sống càng tăng.
Kiểm soát cân nặng
Nếu tăng 5-10kg trọng lượng cơ thể so với cân nặng chuẩn (lúc 18 tuổi) sẽ làm tăng gấp đôi nguy cơ xuất hiện THA. Tăng cân trong thời gian dài là yếu tố nguy cơ (chiếm tới 48%) khả năng mắc bệnh. Nguy cơ này tăng dần ở phụ nữ cao tuổi, sau mãn kinh. Những người béo phì, bụng to (với vòng thắt lưng > 85cm ở nữ và > 98cm ở nam) cũng có nhiều khả năng bị THA.
Duy trì chỉ số khối cơ thể từ 18 – 22, tức là giữ trọng lượng cơ thể ở mức bình thường. Với người thừa cân hoặc béo phì, cứ giảm 10kg cân nặng sẽ làm giảm 5-10mmHg mức huyết áp tâm thu. Tuân thủ chế độ ăn nhiều trái cây, rau, các thực phẩm ít chất béo, giảm ăn các loại mỡ bão hòa và mỡ toàn phần.
Chế độ ăn khoa học
Khoảng một nửa thực phẩm là chất bột, rau xanh, trái cây. Không dùng nhiều mỡ và chất ngọt. Tăng cường thực phẩm giàu chất xơ như: đậu xanh quả, đậu hạt các loại, măng,… Hàng ngày nên ăn khoảng 55-85g các chế phẩm từ sữa như sữa tươi, sữa chua,…Nên ăn chất béo có nguồn gốc thực vật, các loại dầu thực vật, dầu cá; và một số hạt có chất béo như: hạt vừng, hạt hướng dương, hạt hạnh nhân,…. Acid béo omega-3 trong cá và các loại hạt có tác dụng làm hạ cholesterol xấu, tăng lượng cholesterol tốt và giảm nguy cơ máu đông.
- Bổ sung nhiều cá và hạn chế thịt đỏ
Thịt và mỡ động vật, nhất là các loại thịt đỏ như thịt lợn, thịt bò, sữa và trứng; có hàm lượng mỡ bão hòa cao là nguồn gốc phát sinh ra các chứng xơ vữa. Do đó, nên chuyển dần chế độ ăn nhiều thịt sang ăn nhiều cá và đạm thực vật.
- Chế độ ăn giảm muối
Nhu cầu muối ăn trung bình của một người khoảng 15g/ngày, trong đó có tới 10g sẵn có trong thực phẩm tự nhiên. Đặc biệt ngư dân thường có thói quen ăn mặn, do vậy họ cần phải tập luyện chế độ ăn giảm muối, tốt nhất khoảng dưới 6g muối/ngày.
Từ bỏ những thói quen xấu
- Bỏ hẳn thuốc lá
Là biện pháp hữu hiệu nhất để phòng bệnh THA và các bệnh tim mạch.
- Hạn chế uống rượu
Một số nghiên cứu cho thấy, nếu dùng thường xuyên một lượng rượu nhỏ; sẽ có tác dụng làm giảm các nguyên nhân gây tử vong nói chung và do tim mạch nói riêng. Uống rượu với mức độ vừa phải có thể làm giảm huyết áp từ 2 – 4mmHg. Nam giới mỗi ngày không uống quá 2 ly nhỏ, tương đương 30ml ethanol. Đối với phụ nữ và người nhẹ cân, lượng rượu nên uống chỉ bằng một nửa nam giới. Có nhiều bằng chứng cho thấy, có mối tương quan chặt chẽ giữa uống rượu và tỷ lệ bệnh THA trong cộng đồng. Uống nhiều rượu dễ làm THA.
- Hạn chế stress, căng thẳng quá mức
Stress thường dẫn đến những thói quen không lành mạnh như chế độ ăn bừa bãi; lạm dụng rượu bia, thuốc lá…gây ảnh hưởng tới các chỉ số huyết áp. Cách tốt nhất là bạn không nên thức khuya, làm việc quá căng thẳng, nên ngủ đúng giờ và tối thiểu 7 giờ/ngày.
Tăng cường tập luyện thể lực
Tập luyện thể lực là một phần không thể thiếu của chương trình điều trị hàng ngày. Luyện tập thể dục thường xuyên có tác dụng làm giảm huyết áp và giảm cân nặng; duy trì cân nặng cơ thể ở mức lý tưởng. Để phòng ngừa tăng huyết áp chúng ta nên luyện tập ít nhất 30 phút mỗi ngày và hầu hết các ngày trong tuần. Các bài tập có thể đa dạng từ đi bộ nhanh, đạp xe, yoga, tập aerobic hoặc bơi lội..v.v..tùy vào sở thích và khả năng tập luyện của mỗi người.
Cùng chúng tôi đón xem những thông tin mới nhất về sức khỏe nhé.