0
0
Cây sả là một loại cây đã quen thuộc với nhiều người dân Việt Nam. Chúng mọc hoang và được trồng khắp mọi miền trên đất nước ta, là một loại gia vị không thể thiếu để chế biến món ăn. Bên cạnh đó, sả cũng là một trong 10 vị thuốc cơ bản, là loại thảo dược quý trong y học cổ truyền. Chúng có nhiều tác dụng phòng và chữa bệnh thường gặp. Ngoài ra cây sả còn được dùng làm nguyên liệu tạo ra mỹ phẩm. Còn có tác dụng làm mượt tóc, cất tinh dầu… Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu những bài thuốc hay từ cây sả trong điều trị cảm lạnh và các loại bệnh qua bài viết dưới đây nhé.
Bạn biết gì về cây sả?
Cây sả là loại cỏ sống lâu năm, mọc thành bụi cao 0,8m đến 1m. Lá hẹp dài giống lá lúa, hai mặt lá giáp nhám, khi bóc vỏ ra có mùi thơm của chanh. Thân rễ trắng hoặc hơi tím. Sả được trồng khắp nơi.
Cây sả từ xưa đến nay được người đời sử dụng một cách triệt để từ gốc đến ngọn, dùng tươi, phơi khô, ướp lạnh, chế biến thành nhiều dạng thành phẩm khác nhau.
Cây sả có hương vị như chanh và có thể sấy khô và tán thành bột hay sử dụng ở dạng tươi sống. Phần thân cây là khá cứng để có thể ăn, ngoại trừ phân thân non và mềm bên trong. Tuy nhiên, người ta có thể thái nhỏ và thêm vào trong các gia vị.
Thành phần chính trong tinh dầu sả là citral. Cây sả được ví như một “kho báu” tinh dầu. Lá sả chứa 0,4-0,8% tinh dầu dễ bay hơi, thành phần chính của thân cây sả chứa 75-85% hương thơm mùi chanh tự nhiên và các tinh chất đặc biệt khác.
Củ sả chứa 1 – 2% tinh dầu màu vàng nhạt, thơm mùi chanh mà thành phần chủ yếu là citral (65 – 85%), geraniol (40%). Theo Đông y, cây sả vị the, mùi thơm, tính ấm, có tác dụng làm ra mồ hôi, thông tiểu tiện và tiêu thực.
Các bài thuốc trị cảm lạnh từ cây sả
Theo Đông y, cây sả vị cay, tính ấm vào 2 kinh: phế và vị. Được dùng làm thuốc trong các trường hợp:
Giúp giải cảm lạnh
Nồi xông giải cảm hàn, cúm: nấu cùng các loại lá thơm khác (bưởi, tía tô, lá tre…). Gói bột giải cảm: sả khô bỏ rễ 40g, hoắc hương khô 40g, bạc hà khô 40g, vỏ quýt lâu năm 20g, củ gấu (đã chế biến) 20g, cam thảo 20g. Sấy khô, tán bột đóng gói 20g. Người lớn ngày 2 gói chia 4 lần. Trẻ em liều 1/2. Uống với nước nóng, đi nằm cho ra mồ hôi. Nếu có nôn cho 3 lát gừng hãm lấy nước uống cùng.
Có công dụng chữa ho, tiêu chảy, sưng đau
- Chữa tiêu chảy do lạnh (hàn thấp): củ sả sao 12g, riềng sao 12g, gừng tươi nướng 8g, nụ sim 8g (hoặc búp ổi sao 12g). Lấy 500ml nước sắc còn 1/2. Chia 2 lần uống trong ngày.
- Chữa ho do lạnh: củ sả tươi 30g, gừng tươi 20g. Mật ong 30g. Giã sả với gừng lọc lấy 200ml nước, hòa với mật ong đun nhỏ lửa cho sôi là được. Chia 3 lần uống trong ngày.
- Chữa chấn thương sưng đau: củ sả già 12g, muồng 12g, rau má 12g, rễ tranh 12g, cỏ mực 12g, ké đầu ngựa 12g, cỏ màn chầu 12g, ngải xanh 8g, rễ nhàu 8g, gừng 3 lát, thuốc cứu 4g. Sắc 3 bát còn 1 bát, hòa với 1 ly rượu nhỏ để uống.
Sả còn có nhiều công dụng khác
- Làm mỹ phẩm trong dầu gội đầu để sạch mượt thơm tóc, dễ chải; là nguyên liệu chế dung dịch phòng muỗi; trồng sả quanh vườn để xua đuổi cả rắn và rết.
- Làm gia vị đi kèm với các món ăn có tính lạnh hoặc khó tiêu như món thịt chó; thịt bò nhúng giấm, thịt bò kim tiền, thịt bò cuốn mỡ chài, bò bún đều phải có sả ngâm giấm, sả muối dưa để ôn hóa dễ tiêu hơn; thịt vịt (vịt khìa) lươn (xào ớt sả) dồi hầm dừa, lươn om, lươn hấp dùng củ sả và lá sả.
- Muối với sả rang tán vụn để làm món chấm rất phổ biến đối với đồng bào miền núi có tác dụng trừ thấp khí.
